MAKİNA İMALATÇILARI BİRLİĞİ

Bu yıl TATEF Fuarı, takım tezgahı sektöründe iyimser beklentilerin güçlendiği bir döneme denk gelmiş bulunmaktadır. Bu nedenle gerek bu sektörde faaliyet gösteren, gerekse bu sektörle yakın ilişki içinde bulunan kesici takım ve aksam-parça imal edenler dahil, çok sayıda yerli ve yabancı firma katılımcı olarak yer almış, bir kısmı ise maalesef geç başvuru sonucu fuarda stand alma imkanına sahip olamamıştır. TATEF, bu sektörde uluslararası tanınırlığını güçlendirmiş ve gelişmiş ülkelerdeki firmalar tarafından da önem verilen bir düzeye gelmiştir. Bu başarının devamı için yurt dışında isim yapmış sektör fuarlarında gerçekleştirilen yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Bu konuda öncelik verilmesi gereken husus, fuarın konulara göre düzenlenmiş bir yerleşim planına sahip olmasıdır. Yani, talaşlı imalat tezgahları, sac işleme makinaları, kesici takımlar… gibi farklı konular farklı hollerde yer almalı, ziyaretçi, almayı planladığı makina veya aksamı imal edenlere aynı bölge içinde kolayca erişebilmeli, benzer makina imal edenleri farklı hollerde arayarak zaman kaybetmemelidir.

2010 yılı iyimser beklentilere uygun olarak 2009 yılından daha bir yıl olacak gibi gözükmekte ise de, 2008 rakamlarına erişebilmek için 2011 yılının beklenmesini gerektiği görülmektedir. Talepte şimdilik 2009 yılının aynı dönemine göre bir artış yaşanmakta ve yılsonunda 533 milyon dolarlık bir imalat değerine ulaşılması beklenmektedir. Bu değer, 2008 yılının 648 milyon dolarlık değerinin önemli ölçüde altında, 2009 yılında yaşanan düşüş sonu gerçekleşen 441 milyon doların ise üstündedir.

İhracatta, ilk 7 ayda 13,5 oranında bir artış yaşanırken ithalatın 24,5 artması ise, talebin karşılanmasında ithalatın daha fazla rol aldığını göstermektedir. Bu gelişme, bazı yetkililer ve ekonomistlerin tartıştığı döviz kurunun, bu sektörde diğerlerinden daha fazla etkili olduğunu göstermektedir.

TÜİK verileri, makina imalatı sektörümüzdeki fiyat değişmeleri hakkında ilginç bilgiler vermektedir. 2005 yılı fiyat endeksi 100 olarak baz alındığında, yerli makinaların yurt içi satışlarında fiyat endeksi 2010 yılı ikinci çeyreğinde 125,8’e çıkmış bulunuyor. Buna karşı aynı bazda ihracattaki fiyat endeksi ise 114,7’ye çıkabilmiştir. İlginç olan ise 2005 yılında 100 olan ithalat makinaların fiyat endeksinin, 2010 yılında 100-105 aralığında değişmesidir. Bu durum, TL’nin değerlenmesinin sadece ithalatı teşvik etmediğini, yerli imalatçılar aleyhine önemli bir haksız rekabet yarattığını, sadece makina sektörü dış ticaret açığını değil, genel olarak dış ticaret açığını artırdığını göstermektedir. Sektörde iç fiyatlar 5 yılda 25,8 oranında artarken ihracat fiyatlarının 14,7 oranında artmış olması, makina imalatçılarının son 5 yılda artan maliyetlerini, özellikle değerlenen TL nedeni ile ihracat fiyatlarına aksettiremediklerini göstermektedir. Buna karşın makina ithal edenlerin TL bazında 2005 yılı fiyatlarına yakın değerlerle ile satış imkanına sahip olmaları iç pazarda üstünlük sağlamalarına neden olmaktadır.

Makina sektöründeki genel durumu aydınlatan yukarıda belirtilen durum, bu sektörün en önemli alt sektörlerinden birisi olan takım tezgahı sektöründe de aynen yaşanmaktadır. Her zaman dile getirildiği gibi, takım tezgahı sektöründe rekabet,fiyattan çok uygulanan teknoloji, kalite ve yenilikçilik ile sağlanmaktadır. Ülkemizdeki imalatçılar, ihracatlarının yarıdan fazlasını rekabetin çok yoğun olduğu Avrupa, Amerika, Rusya gibi pazarlara gerçekleştirdiklerine göre, bazı yorumlarda belirtildiği düşük teknolojili imalatın bu sektörde faaliyet gösteren firmalar için söz konusu olmadığı görülmektedir. Özellikle sac işleme tezgahları imalatçılarımız artık gelişmiş ülkelerdeki firmaların pazarlarından önemli pay alacak bir konuma gelmişlerdir. Ülkemiz takım tezgahı imalat ve ihracatında dünya sıralamasında 15. sırada yer alırken, sac işleme makinası imalatında dünyada 10. ve Avrupa’da 6. konumdadır. Son yıllarda talaşlı imalat konusunda faaliyet gösteren firmalarımızın da önemli bir atak gerçekleştirdikleri görülmektedir. Teknoloji ve kalitede çoğu firmanın eriştiği düzey, ithalatın ihracattan daha hızlı artmasında farklı faktörlerin etkili olduğunu açıkça göstermektedir. 
Belirtildiği gibi, gerek ülkemizde, gerekse dünyada 2011 yılının bir çok sektör için daha iyi bir yıl olacağı görüşü hakimdir. Ancak, kriz sonrasında makina pazarının, öncesinden farklı bir yapıda olacağı görüşü hakimdir. Makina sektörünü geliştirmeye büyük önem veren Hindistan ve Çin dahil bazı ülkeler, daha önce imal ettikleri ucuz ve düşük teknoloji düzeyindeki makinalar yerine daha gelişmiş makinaların imalatını artırmaktadırlar. Bugüne kadar düşük fiyatları ile diğer imalatçıları rahatsız eden yapı, daha gelişmiş makinaları pazara sunabilecek bir yapıya dönüşmektedir. Dolayısıyla ülkemizde, yıllardır fazla geliştirmedikleri klasik ve düşük teknolojili makinaları imal etmeye devam eden firmalar için zorlukların artması kaçınılmaz bir gelişme olabilecektir. Bu nedenle tasarım geliştirmeye, yeni teknolojilerin uygulanmasına, pazardaki talep değişimleri dikkate alınarak yeni modellerin devreye alınmasına öncelik verilmesinin faydası açıktır. Son yıllarda önemli sayıdaki imalatçımızın bu gerekliliği görerek gelişimlerini sürdürdükleri, imalat ve ihracatlarını artırdıkları memnuniyetle görülmektedir.

Krize rağmen Çin, 2009 yılında da gelişmesini sürdürebilen, makina ve takım tezgahı talebini canlı tutabilen bir ülke olmuştur. Çin Takım Tezgahı İmalatçıları Birliği CMTBA’nın verilerine göre 2010 yılı, gelişmenin artarak devam edeceği bir dönem olabilecektir. İlk 6 ayda talaşlı imalat tezgahı imalatı bir önceki yıla göre 31,7 artış göstermiştir. Bu dönemde 94,519 adedi CNC olmak üzere 338.209 adet imalat gerçekleştirilmiştir. Metal şekillendirme gurubunda ise artış 42,9 olmuş, 5.771 adedi CNC olmak üzere 131.331 adet makina imal edilmiştir. Takım tezgahı ithalatı ise yılın ilk yarısında 24,2 artarak 3,92 milyar dolara ulaşmıştır.

Çin, takım tezgahı imalatını hızla geliştirmektedir. Krize rağmen 2009 yılında sağlanan artış 7 olmuştur. Aynı yılda ithalatta 24’lük bir azalma yaşanmasına rağmen 5,8 milyar dolarlık ithalat ile dünyanın en çok tezgah ithal eden ülkesi konumunu devam ettirmiştir. Ülke içinde gerçekleşen 19,4 milyar dolarlık satışla da dünyanın en büyük tezgah pazarı konumundadır. Dünya pazarlarında başarılı olmalarına rağmen bu ülkeye karşı hala yaşanmakta olan çekingenliğin aşılması ve firmalarımızın gerek fuarlara katılarak, gerekse mümessillikler kurarak bu ülke pazarlarına önem vermeleri gerekmektedir.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Demir Çelik. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.