Avrupa’nın üçüncü, Türkiye’nin lider çelik yapı profilleri üreticisi Akkon Çelik, Avrupa’da geçerli olan, çevre alanındaki en önemli belgelerden Çevresel Ürün Beyanları (Environmental Product Declarations, EPD)’yi sektöründe alan tek Türk firması oldu. Akkon Çelik, ürünlerinin çevresel şartlara ve ISO 14040 Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (Life CycleAssessment, LCA) standardına uygunluğu nedeniyle EPD belgesini almaya hak kazandı.
EPD belgesini sektöründe alan ilk ve tek Türk firması olan Akkon Çelik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Melih Şimşek konuyla ilgili yaptığı açıklamada ‘Sanayici kimliğimizin yanında çevreye ve topluma saygılı, sorumlu bir vatandaş bilinciyle hareket eden Akkon Çelik, yapı profillerinin üretiminde ham maddenin doğadan elde edilmesi konusunda hassasiyet gösterirken ürünlerin üretim ve geri dönüşüm süreci ve çevresel etkilerini bilimsel bir yaklaşımla değerlendiriyor. Firmamız, çevre alanında Avrupa’nın önemli belgelerinden olan EPD’yi alarak çevre bilincinin ileri düzeyde olduğunu kanıtlamış oldu’ dedi.
Melih Şimşek ayrıca, Tüm dünyada yeşil bina sertifikasyonlarında önde gelen BREEAM ve DGNB sertifikaların, EPD belgeli ürünlerle kullanılması durumunda ilave puanlar kazandırdığını ve bu durumunda üreticiler için farkındalık ve yeni pazar fırsatları yarattığını belirtti. Türkiye’de popüler olan Amerikan LEED sertifikalandırma sistemi için ise yakın zamanda çıkması beklenen LEED 2012 kriterlerinde yapı ürünlerinde ilave puan almak için LCA ve EPD belgelendirmelerini şart koştuğunu, bu gelişmeleri öngörerek ürünlerinin EPD belgelendirmesini tamamlayan Akkon Çelik’in, müşterilerine sertifikalandırma çalışmalarında ayrıcalık yaratmayı hedeflediğini sözlerine ekledi.
Akkon Yönetim Kurulu Üyesi İnşaat Mühendisi Taner Mermut ise EPD belgesinin 2013 Temmuz ayından itibaren yürürlüğe girmesi beklenen ve Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa Yapı Ürünleri Yönetmeliği’nin (Construction Product Regulation), yapı ürünleri için EN 15804 normuyla uyumlu EPD’leri talep edeceğine dikkat çekti. Mermut: “Ürünlerimizin çevre dostu olduğunun tarafsız kurumlarca belgelendirilmiş olması bizim için son derece mutluluk verici. Aldığımız her ödül ve benzer sertifikalar bizi her zaman daha iyisini yapmaya teşvik ediyor” dedi.
Öte yandan Akkon Çelik, Türkiye’de ve dünyada hızla gelişmekte olan yeşil bina pazarlarında, müşterilerine avantaj yaratmakla kalmayıp, Avrupa Birliği yasaları ve ihracat pazarı gerekliliklerine de uyum sağlamayı amaçlıyor. Akkon Çelik, LCA yaklaşımı ile şirketin eko-tasarım ve eko inovasyon fırsatları altyapısını da hazırlıyor.
Editöre Not:
Çevresel ürün beyanları (EPD) nedir?
EPD’ler, ISO 14025’e göre tanımlanan, bir ürünün veya servisin çevre performansını ISO 14040 serisi çerçevesinde belirtilmiş parametreler bazında önceden belirlenmiş kategorilere göre değerlendiren ve beyan eden deklarasyonlardır. Ticaret odaklı olup, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) kapsamında ekonomik faaliyetlerin ekolojik ayak izini ve üretim sürecinde meydana gelen çeşitli emisyon değerlerini dikkate alır. Bağımsız şekilde, üreticinin sağladığı bilgilerle hazırlanan EDP’ler, 12-18 sayfalık tanımlamalar ve yaşam döngüsü değerlendirmesi sonuçlarından meydana gelir.
EPD’ nin Önemi
Genel olarak ürünün çevre performansının bütünsel bir yaklaşımla şeffaflık politikası kapsamında ön plana çıkarılması, üretici kuruluşların çevre bilincinin ileri düzeyde olduğunun göstergesidir. Ürün performansının açıklıkla beyan edilmesi, günümüzde öncelikli olan Yeşil Bina pazarlarında avantaj yaratmakla kalmayıp, Avrupa Birliği yasaları ve ihracat pazarı gereklilikleri ile uyum sağlar. Bütünsel yaklaşımla detaylı yapılan yaşam döngüsü değerlendirmesi ile DGNB, BREEAM, LEED vb. bina sertifikasyon sistemlerine de güvenilir, doğrulanmış ve sürekli ulaşılabilir sayısal veriler sağlar. Çeşitli bina değerlendirme sistemleri, yapı malzemelerinin müstakil performansını değil, binanın tüm performansını dikkate alır ve EPD’ler buna imkân tanır.
Üretim süreçlerindeki enerji ve malzeme akışlarındaki şeffaflığı, ürünlerin çevresel performansının kıyaslanabilmesi, ürünün ve binanın toplam etkisinin incelenebilmesi, ihracat pazarında pazarlama aracı olarak kullanılması, EDP’nin getirilerini ve önemini göstermektedir.
EPD Hazırlık Süreci
EPD’nin hazırlanması beş aşamada özetlenebilir: “Kapsam ve iş akışının belirlenmesi, EPD’nin temeli ve sınırlarının oluşturulması”, “Veri toplanması ve hazırlanması”, “Ürün ve üretim tanımlarının ve açıklayıcı metinlerin hazırlanması”, “Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi”, “Verifikasyon”. Hazırlık sürecinde, verifikasyon kısmında süreç biraz uzayabiliyor; bu da çalışmanın üçüncü şahısların kontrolüne sunuluyor olmasından kaynaklanmaktadır.
Farklı EPD uygulamaları bulunuyor mu?
Avrupa’da uygulanmakta olan İngiliz, Alman ve Fransız sistemleri gibi pek çok farklı EPD sistemi mevcut. Farklı EPD sistemlerinin uygulanması, bu konuyla ilgili olarak Avrupa ülkelerinde farklı yasal düzenlemelerin uygulanması sonucunda ortaya çıkmış bir durum.
Avrupa Komisyonu, Avrupa genelinde eşdeğer bir uygulama sistemi oluşturulması ve ticari bariyerlerin ortadan kaldırılması için EPD sistemlerinin harmonize edilmesine yönelik yatay entegrasyon standartları oluşturmak üzere Avrupa Standartlar Komitesi (CEN)’ne görev (M350) vermiştir.
EPD uygulamalarında yasal zorunluluklar var mıdır?
Avrupa’da yapı malzemesi üreticilerinin ürünleri için EPD temin etmeleri şu anda zorunlu değil. Mevcut uygulamaya göre EPD’lerin hazırlanması gönüllülük esasına dayanıyor; ancak yakın gelecekte karbon ayak izi veya sürdürülebilir kaynak tüketiminin izlenebilmesinde kullanılacak göstergeler bakımından gerekli olacak güvenilir verilerin sağlanabilmesi için zorunluluk haline gelecektir. Yasal düzenlemelerle ilgili çalışmalar halen devam etmekte olup, bu çalışmaların kısa sürede tamamlanması planlanıyor. Türkiye’deki mevcut yasal durum Avrupa’dakiyle aynı olup, ulusal yönetmelikler seviyesinde EPD’lerin hazırlanması zorunlu değil; ancak EPD’ler pazarlama amacıyla kullanıldığında yararlı araçlar meydana getiriyor. Yakın gelecekte Avrupa’da uygulanacak olan yasal düzenlemeler ve zorunluluklar göz önünde bulundurulduğunda, Avrupa pazarına ürün ihraç eden firmalar için EPD’ler kaçınılmaz olacaktır.
EPD’ler, sektörümüzde tek uygulanabilir Çevre Etiketi midir?
Genel olarak bütün çevresel etkiler göz önüne alınmak istendiğinde EPD’ler tektir fakat örneğin ürününüzün “iklim değişikliği-sera gazları”, “Ürün Karbon Ayakizi” ya da “Su Kaynakları” odaklı çevresel etkilerini incelemek istediğinizde “Ürün Su Ayakizi” gibi çalışmalar ön plana çıkacaktır. Bunlar da yine ürünün tüm yaşam döngüsünü kapsayacak şekilde Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi metodolojisine göre hesaplanıyor. Tüm inşaat malzemelerini kapsamasa da zemin döşemeleri, ahşap mobilyalar ve ampuller gibi bazı ürün grupları için Avrupa Birliği Çevre Etiketi de kullanılabiliyor.
Akşan Yapı ve Akkon Çelik’in gerçekleştirdiği “ilk”ler
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Demir Çelik. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
